کد مطلب:22538 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا گريه نشانه ضعف انسان است؟

گريه بر هر درد بي درمان دواست # چشم گريان، چشمه فيض خداست S} {V(حافظ)V} گريه نيز از اين امر كلي مستثنا نيست. بسياري تخيل مي كنند كه گريه صرفاً يك امري است كه حكايت از تألم و احساس ناراحتي از درون ما دارد و فهم خود را تا همين جا متوقف مي سازند. گاهي مشاهده مي شود كه عده اي كودكانه گريه را به باد استهزا گرفته و آن را نشانه اي از ارتجاع تلقي مي كنند. عده اي ديگر منتقدانه مي گويند گريه جز خمودي چيز ديگري به ارمغان نمي آورد و حال آن كه دنياي امروز، دنياي تحرك و نشاط است و انسان جديد طالب شادي است نه تشنه آب چشم. انتظار بيشتري از چنين افرادي نيست، چرا كه آنان در وراي اين گريه نينديشيده اند و تنها خود را در ظاهر همان چارچوبي كه تخيل مي كنند محصور ساخته اند. گريه انواع و اقسامي دارد كه مهم ترين آن با شرحي مختصر بدين قرار است، {V(تفسير و نقد و تحليل مثنوي، محمد تقي جعفري، انتشارات اسلامي تهران، 1350 ه. ش، ج 2، دفتر دوم، صص 263 - 272)V}: 1- گريه ترس و هراس: اين نوع گريه غالباً در اطفال وجود دارد و در واقع كودك با اين وسيله ترس خود را نمايان مي كند. 2- گريه جلب ترحم: كه خود بر دو قسم است طبيعي كه بسيار مؤثر و برانگيزاننده است، تصنعي كه در ظاهر به ديگران مي خواهد بباوراند كه ناراحت و اندوهگين است. 3- گريه غم و اندوه: در گريه هاي مولود اندوه روان انساني فعاليتي نمي كند بلكه تنها انعكاسي از ظلمتي كه فضاي درونش را فرا گرفته ابراز مي كند. جنبه مثبت اين نوع گريه تنها تخليه درون است و به همين جهت است كه پس از آن، آدمي كمي احساس آرامش مي كند. 4- گريه شوق و شادي: اين نوع گريه ناشي از رقت قلبي است كه غالباً پس از دوره اي از يأس و نوميدي درباره موضوعي نمودار مي گردد. بايد توجه داشت كه گريه از سر شادي با خنده متفاوت است چون به فرمايش علامه محمدتقي جعفري، خنده شادي مانند آن نسيم است كه به غنچه اي نزديك مي شود و آن را مي شكفاند، در صورتي كه گريه شادي مانند اين است كه موانعي از شكفتن غنچه وجود داشته و روح انسان در مقابل آن موانع ناتواني خود را دريافته و در فضاي روح او يأس حكمفرما بوده است، هنگامي كه موانع برطرف مي گردد شكفتن غيرمترقبه و ناگهاني غنچه باعث گريه مي شود. 5- گريه تقوي و رشد روحاني: اين نوع گريه مختص مردان و زنان الهي است و بيان سوز درون و ابراز عجز و پشيماني، پريشاني، توبه و عشق به معبود و معشوق و مطلوب است. چنين اشكي از فراق محبوب ازلي مي باشد كه هم انسان ساز است و هم انسان سوز و اين چنين گريه اي است كه موجب پالايش روح و زمينه ساز قرب به خداوند است. {Sآن يكي پرسيد از مفتي براز# گر كسي گريد به نوحه در نمازS} {Sآن نماز او عجب باطل شود# يا نمازش جايز و كامل بود؟S} {Sگفت: آب ديدگانش بهر چيست؟# بنگري تا او چه ديده كه گريست؟S} {Sآب ديده تا چه ديده ست از نهان # تا چنين از چشمه خود شد روان S} {Sگر زشوق حق كند گريه دراز# يا ندامت از گناهي در نمازS} {Sيا زخوف حق بود، گريه خوش است # زانكه آن آب تو دفع آتش است S} {Sحاصل آن كه بداني اي كيا# از بكا فرق است بيحد تا بكاS} {V(مثنوي، ج 3، دفتر پنجم)